του Γιάννη Κολοβού
Στον κουβανικής καταγωγής καθηγητή George J. Borjas έχουμε αναφερθεί και σε παλιότερο άρθρο. Είναι καθηγητής Δημόσιας Πολιτικής στην Σχολή Διακυβέρνησης John F. Kennedy του Πανεπιστημίου του Harvard και θεωρείται από τους κορυφαίους καθηγητές στον κόσμο σε θέματα οικονομικής της μεταναστεύσεως. Κατά τον Borjas, πριν γίνουν οι οποιεσδήποτε προτάσεις μεταναστευτικής πολιτικής, η χώρα θα πρέπει να αποφασίσει τι σκοπούς θέλει να πετύχει με την συγκεκριμένη πολιτική. Μάλιστα ο Borjas, αναφερόμενος στις ΗΠΑ, τονίζει ότι, αν εξαιρεθούν οι μεγαλοεπιχειρηματίες της Wall Street, όλοι οι υπόλοιποι αναγνωρίζουν ότι η μεταναστευτική πολιτική θα πρέπει να είναι επιλεκτική προκειμένου να διαθέσει τις περιορισμένες άδειες εισόδου στους καλύτερους μεταξύ των αιτούντων. Στην τελική ανάλυση, η κάθε μεταναστευτική πολιτική θα πρέπει να δίνει απάντηση σε δύο διακριτά ερωτήματα:
Κατά τον Borjas, για να δοθεί απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα θα πρέπει να αποφασισθεί ποιάς από τις τρεις ομάδες την οικονομική ευμάρεια θα πρέπει να εξυπηρετήσει η μεταναστευτική πολιτική. Η αποτίμηση της βαρύτητας που έχει για την χώρα που θα δεχθεί τους μετανάστες η οικονομική ευμάρεια καθεμιάς από τις τρεις αυτές ομάδες θα καθορίσει και το περιεχόμενο της μεταναστευτικής πολιτικής.
Η πρώτη ομάδα αποτελείται από τους γηγενείς της χώρας υποδοχής των μεταναστών, η δεύτερη από τους μετανάστες και η τρίτη από αυτούς που μένουν πίσω στις χώρες προέλευσης των μεταναστών. Κατά τον Borjas η μεταναστευτική πολιτική θα πρέπει να ενδιαφερθεί μόνο για την οικονομική ευμάρεια των γηγενών. Όμως και αυτή η επιλογή πολιτικής δεν θα πρέπει να λάβει υπ’ όψιν της μόνον την επίτευξη αύξησης του κατά κεφαλήν διαθέσιμου εισοδήματος για τους γηγενείς, αλλά και το μέγεθος της αναδιανομής εισοδήματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Δηλαδή, η επιλεγείσα μεταναστευτική πολιτική θα πρέπει να κάνει τους γηγενείς πιο πλούσιους, αλλά χωρίς να αυξάνει τις εισοδηματικές διαφορές μεταξύ των κατηγοριών των γηγενών εργαζομένων.
Κατά τον Borjas οι ΗΠΑ θα ωφεληθούν αν δώσουν προτεραιότητα στην εισδοχή ειδικευμένων εργαζομένων. Για να επιλέξουν τους καλύτερους εκ των αιτούντων προτείνει ένα σύστημα βαθμολόγησης παρόμοιο με αυτό που εφαρμόζει ο Καναδάς. Στον Καναδά, ο κάθε υποψήφιος μετανάστης βαθμολογείται αναλόγως των χαρακτηριστικών και των προσόντων του και, αν η βαθμολογία του ξεπερνά το όριο, γίνεται δεκτός. Χαρακτηριστικά του υποψηφίου που βαθμολογούνται είναι η ηλικία, το εκπαιδευτικό επίπεδο, η γνώση συγκεκριμένων δεξιοτήτων και επιστημών, η εργασιακή εμπειρία, η γνώση της Αγγλικής ή της Γαλλικής γλώσσας, η ύπαρξη συγγενών στον Καναδά κ.λπ.
Ο Borjas αναγνωρίζει ότι το σύστημα αυτό έχει ατέλειες όπως πχ. ότι τα αξιολογούμενα χαρακτηριστικά είναι αποτέλεσμα συσκέψεων κυβερνητικών αξιωματούχων και ότι αξιολογούνται μόνο εμφανή χαρακτηριστικά και όχι άυλα στοιχεία της προσωπικότητας. Όμως υπογραμμίζει ότι το εν λόγω σύστημα είναι απλό και χρήσιμο γιατί επιλέγει μετανάστες που θα είναι επωφελείς για την χώρα. Το όριο, αλλά και οι βαθμοί που δίνονται σε κάθε χαρακτηριστικό, μπορούν να μεταβάλλονται αναλόγως των μεταβολών των αναγκών της χώρας σε εργατικό δυναμικό, αλλά και με βάση του πόσο «επείγουσες» είναι αυτές οι ανάγκες.
Σημαντικό σημείο της πρότασης του Borjas είναι και η άποψή του ότι όταν το μέγεθος μίας εθνοτικής ομάδας αυξάνεται τότε οι μετανάστες που ανήκουν σε αυτήν και τα παιδιά τους βρίσκουν πιο επικερδές το να αυτο-απομονωθούν σε έναν θύλακα και να δημιουργήσουν παράλληλες αγορές που συνυπάρχουν με την κύρια οικονομία. Η εξέλιξη αυτή ελαχιστοποιεί τα κίνητρα των μεταναστών της εν λόγω ομάδας να ενσωματωθούν στην υπόλοιπη κοινωνία και οικονομία με αποτέλεσμα και οι γηγενείς να επωφελούνται ελάχιστα από την παρουσία αυτής της εθνοτικής ομάδας, αλλά και η χώρα να μετατρέπεται σε συλλογή ξεχωριστών και διακριτών εθνοτικών ομάδων με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Για την αποφυγή τέτοιων φαινομένων ο Borjas προτείνει τον περιορισμό των αδειών παραμονής και εργασίας που δίδονται σε κάθε εθνοτική ομάδα στο 5% του συνόλου των αδειών ως ανώτατο όριο.
Τις απόψεις που μιλούν για έλλειψη εργατικών χεριών σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας ο Borjas τις απορρίπτει υπενθυμίζοντας ότι πολλοί κλάδοι της οικονομίας ισχυρίζονται ότι αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις εργατικού δυναμικού, ενώ πίσω από αυτές τις θέσεις στην πραγματικότητα κρύβεται η επιθυμία μείωσης των μισθών μέσω εισαγωγής νέων εργαζομένων. Ο Borjas τονίζει ότι οι διάφοροι κλάδοι θα αναζητήσουν εναλλακτικές μεθόδους παραγωγής τις οποίες είχαν αγνοήσει λόγω της απεριόριστης προσφοράς φθηνού εργατικού δυναμικού. Αυτές οι μέθοδοι μπορεί να είναι εντάσεως κεφαλαίου ή και εντάσεως τεχνολογίας και να καταστήσουν τους κλάδους αυτούς ακόμα πιό ανταγωνιστικούς. Επιπλέον, αν κάποια προϊόντα ακριβύνουν τότε οι καταναλωτές μπορούν να στραφούν σε υποκατάστατα προϊόντα που εξυπηρετούν τις ίδιες ανάγκες.
Όσον αφορά τον αριθμό των μεταναστών που χρειάζεται η κάθε χώρα ο Borjas τονίζει ότι είναι ανώφελο να θεσπισθεί ένα συγκεκριμένο νούμερο καθώς οι οικονομικές συνθήκες αλλάζουν. Ο αριθμός των μεταναστών θα μεταβάλλεται ανάλογα με τις ανάγκες και τις συνθήκες της οικονομίας. Όταν η οικονομία βρίσκεται σε κάμψη και η ανεργία είναι υψηλή, τότε ο αριθμός των μεταναστών θα μειώνεται ή ακόμα και θα μηδενίζεται, ενώ αν η οικονομία αναπτύσσεται αυτός θα αυξάνεται.
Για την παράνομη μετανάστευση ο Borjas προειδοποιεί ότι αν αυτή δεν αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά, τότε η οποιαδήποτε προσπάθεια μεταναστευτικής πολιτικής είναι καταδικασμένη σε αποτυχία και τα οποιαδήποτε οικονομικά και κοινωνικά οφέλη από μία οργανωμένη μεταναστευτική προσπάθεια θα εξανεμισθούν. Ο Borjas προτείνει την επιβολή βαρύτατων ποινών σε όσους προσλαμβάνουν παράνομους μετανάστες. αλλά και την επιβάρυνση των εργοδοτών παρανόμων μεταναστών με το κόστος των δημοσίων υπηρεσιών που απολαμβάνουν οι μετανάστες (εκπαίδευση, ιατρικές υπηρεσίες κλπ). Επιπλέον, προτείνει την επιβολή ποινών στους ίδιους τους παράνομους μετανάστες όπως την κατάσχεση των υπαρχόντων τους (μετρητά, οχήματα, τραπεζικές καταθέσεις κλπ) και κατόπιν την απέλασή τους. Ο συνδυασμός αυτών των δύο πρακτικών κατά τον Borjas θα μειώσει την ροή παρανόμων μεταναστών προς μία χώρα.
Μία ακόμη πρόταση του Borjas είναι η απευθείας σύνδεση του αριθμού των διαθεσίμων θέσεων νομίμων μεταναστών με τον αριθμό των παρανόμων μεταναστών που εισέρχονται. Αν μία χώρα είχε αποφασίσει να δεχθεί για παράδειγμα 200.000 νόμιμους μετανάστες, η αναφορά ότι την προηγούμενη χρονιά είχαν εισέλθει 50.000 παράνομοι μετανάστες θα μείωνε τον αριθμό των νομίμων μεταναστών σε 150.000 άτομα. Η σύνδεση αυτή έχει πολλαπλά οφέλη: α) η κοινωνία αντιλαμβάνεται το κόστος της χρήσης παρανόμων μεταναστών γιατί επιβαρύνθηκε με 50.000 «αγνώστους» αντί να επωφεληθεί από την εισδοχή 50.000 επιλεγμένων μεταναστών, β) παρ’ όλο που κάποιες εταιρείες θα επωφεληθούν από την εισροή των παρανόμων μεταναστών, άλλες εταιρείες, ειδικά όσες αναζητούν ειδικευμένο προσωπικό, θα αναγκαστούν να το αναζητήσουν από μικρότερο αριθμό επιλεγμένων μεταναστών και γ) οι ίδιες οι κοινότητες μεταναστών θα αντιληφθούν ότι η εισροή παρανόμων μεταναστών κάνει πιο δύσκολη την προσπάθεια συγγενικών και φιλικών τους προσώπων να έλθουν στην χώρα, ακόμη και αν έχουν τα προσόντα για να έρθουν νόμιμα.
Πηγή
Borjas G. “Heaven’s Door: Immigration policy and the American economy”, Princeton University Press, Princeton, New Jersey 1999.
No comments:
Post a Comment